Trong nền kinh tế hiện đại, những kẻ quản lý được sự truyền tải thông tin sẽ kiểm soát cả thế giới. Sự thực này đã được chứng minh bởi vị thế vững vàng và tầm ảnh hưởng ngày càng sâu rộng của Google và Facebook. Hiện nay, quyền lực chỉ nằm trong tay một số ít những gã khổng lồ công nghệ - các tập đoàn nắm quyền thu thập, lưu trữ, và chia sẻ dữ liệu.
Vậy, điều gì sẽ xảy ra nếu quyền lực được phân tán, mọi cá nhân đều có quyền ngang nhau trong việc quản lý thông tin, và không một chính phủ, một đại doanh nghiệp nào có quyền chi phối tuyệt đối? Điều đó sẽ thành hiện thực với sự xuất hiện của Blockchain - "cỗ máy sự thật". Blockchain giúp ta hình dung ra một thế giới không bị thống trị bởi Google, Facebook, hay NSA - một nơi mà chính mỗi chúng ta, những thành phần cốt lõi của xã hội toàn cầu, được quyền quyết định quản lý dữ liệu của bản thân.
Trong " Blockchain và tương lai của tiền tệ", Paul Vigna và Michael J. Casey đã làm sáng tỏ vấn đề blockchain và giải thích lý do tại sao nó có thể khôi phục quyền kiểm soát cá nhân đối với dữ liệu, tài sản và danh tính của chúng ta. Cuốn sách khám phá cách thức mà công nghệ này, cũng như rất nhiều ứng dụng của nó (tiêu biểu như Bitcoin) đang hoạt động nhằm tái cơ cấu lại các tổ chức xã hội, và tạo ra vô số tiềm năng vĩ đại. Nối tiếp tác phẩm "Kỷ nguyên tiền điện tử" đã gây tiếng vang lớn, bộ đôi tác giả tiếp tục cung cấp cho người đọc một cái nhìn tổng quan hơn về xã hội trong " Blockchain và tương lai của tiền tệ". Đọc hết tác phẩm này, và bạn sẽ hiểu được chúng ta đang đứng trước các cơ hội và thách thức như thế nào khi ứng dụng công nghệ blockchain vào cuộc sống.
***
Trong cuốn Kỷ nguyên Tiền điện tử, chúng ta đã tìm hiểu về tiền ảo và tiềm năng mang lại một hệ thống giao dịch công bằng hơn trên toàn cầu, một hệ thống có thể hoạt động không cần ngân hàng và các thể chế tài chính trung gian khác. Khi cuốn sách sắp được in, ứng dụng ngày càng rộng rãi của Bitcoin1 - cách thức hệ thống cốt lõi của nó có thể giúp giải quyết những vấn đề về niềm tin giữa các cá nhân và doanh nghiệp khi họ giao thương tài sản, khởi tạo hợp đồng, phân chia bất động sản, hoặc chia sẻ những thông tin giá trị hoặc nhạy cảm - đã trở nên rõ ràng. Đối với các công ty, chính phủ, và giới truyền thông, mối quan tâm chung của họ, và đâu đó cả một chút kích thích tò mò, đã hướng đến một khái niệm mang tên “công nghệ Blockchain.”
1 Xuyên suốt cuốn sách này, bạn sẽ thấy sự khác biệt giữa từ “bitcoin” được viết thường và từ “Bitcoin” được viết hoa. Từ viết thường nói về hiện trạng của đồng bitcoin như là một loại tiền tệ, còn từ viết hoa nói về hệ thống bao trùm và giao thức cốt lõi của đồng tiền này, cũng như những mục đích khác cho sổ cái Blockchain Bitcoin.
Trong việc giải quyết những vấn đề muôn thuở về niềm tin và tạo điều kiện cho cộng đồng có thể theo dõi các giao dịch mà không cần phải dựa vào một bên trung gian, công nghệ Blockchain hứa hẹn mang lại một giải pháp giúp người dùng vượt qua rất nhiều cửa ải vốn chịu sự kiểm soát các giao dịch tiền tệ trong xã hội. Ví dụ, nó có thể giúp một cộng đồng “người tiêu dùng và sản xuất” - những hộ gia đình vừa tiêu thụ vừa sản xuất điện bằng những tấm năng lượng mặt trời trên mái nhà - trao đổi điện năng với nhau trong một thị trường phi tập trung hóa, và cũng không cần phải dựa vào một mức giá được đưa ra bởi một công ty dịch vụ làm việc vì lợi nhuận. Tương tự, những người mua, kẻ bán, và cho thuê bất động sản sẽ không cần phải ép mình tin tưởng một văn phòng đăng ký chính phủ vốn không đáng tin cậy như là một nơi duy nhất ghi lại những hoạt động và thế chấp, trong khi một nơi đáng tin tưởng hơn có thể được xây dựng dựa trên một cơ sở dữ liệu bất biến, được quản lý bởi một hệ thống phi tập trung hóa ít rủi ro về tham nhũng, sai sót hoặc trộm cắp. Đó chỉ là một số trong rất nhiều những ứng dụng mới đang thu hút sự chú ý của mọi người về ý tưởng đột phá này.
Sự hiểu biết này của công chúng đã mang lại hai ảnh hưởng lớn lao đến cuộc sống của chúng tôi. Điều đầu tiên là, một người trong số chúng tôi - chính là Michael Casey - đã rất hào hứng về khả năng thay đổi thế giới của công nghệ Blockchain đến mức, anh ấy đã từ bỏ công việc 23 năm trong ngành báo chí để tập trung toàn thời gian nghiên cứu về nó. Chưa đầy sáu tháng sau khi cuốn Kỷ nguyên Tiền điện tử được xuất bản, Mike rời bỏ tạp chí Wall Street Journal để tới làm việc tại Phòng Nghiên cứu Truyền Thông (Media Lab) của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Giám đốc phòng nghiên cứu là một người đầy nhiệt huyết, ông Joichi Ito, thường được gọi là Joi, đã nhận ra điểm tương đồng giữa sự nổi lên của Bitcoin và sự phát triển phần mềm mà ông đã được chứng kiến trong những ngày đầu của thời đại Internet. Một lần nữa, ông cảm nhận được niềm hứng khởi với một mô hình mới - phi tập trung hóa. Ito ấp ủ dự định mang về thật nhiều học giả tài ba và nguồn lực tài chính dồi dào để có thể phát triển loại công nghệ mới này. Kết quả là sự ra đời của Trung tâm Khởi xướng Tiền Kỹ thuật số (Digital Currency Initiative) thuộc MIT, một trung tâm tụ hội những anh tài học thuật và sinh viên trong các ngành mật mã, kỹ thuật, và tài chính, nơi họ có thể cộng tác với 500 chiến lược gia, các nhà khởi nghiệp sáng tạo, nhà hảo tâm, và các quan chức chính phủ để có thể thiết kế một mô hình kỹ thuật số, mang lại một "Mạng Internet Giá trị" (Internet of Value) mới. Khi Mike nhận lời mời tham gia đội khởi xướng này, anh đã nắm lấy cơ hội ngàn năm có một để trở thành một trong những người khởi tạo nên một cuộc cách mạng kinh tế.
Ảnh hưởng thứ hai chính là cuốn sách bạn đang cầm trên tay. Trong cuốn Kỷ nguyên Tiền điện tử, chúng tôi tập trung phần lớn vào một ứng dụng trong công nghệ cốt lõi của Bitcoin, về khả năng nó sẽ đảo lộn hoàn toàn hệ thống tiền tệ và thanh toán. Tuy nhiên, từ khi cuốn sách được xuất bản tới nay, chúng tôi đã nhận ra một rủi ro tiềm ẩn khi viết về công nghệ: Công nghệ luôn thay đổi, trong khi mọi lời lẽ đã được in ra trên giấy trắng mực đen thì không. Thực tế là, rất nhiều thứ đã thay đổi trong ba năm qua, thôi thúc chúng tôi phải viết một cuốn sách nữa. Cuốn Blockchain và tương lai của tiền tệ mở rộng vấn đề chúng tôi đã đặt ra vào năm 2015 và đưa lên một tầm cao mới. Nó khám phá cách thức mà công nghệ và rất nhiều những nhánh khác của Bitcoin hoạt động nhằm tái cơ cấu các tổ chức xã hội, và nuôi dưỡng thêm rất nhiều những ứng dụng tiềm năng khác.
Trong nền kinh tế hiện đại, muốn kiểm soát được việc truyền tải và quản lý thông tin, chúng ta phải kiểm soát được cả thế giới. Điều này thể hiện rõ trong tầm ảnh hưởng ngày càng sâu rộng của những ông trùm công nghệ như Google và Facebook, khi họ vẫn luôn luôn thu thập thông tin liên quan đến bản thân chúng ta và cách chúng ta tương tác với người khác. Trong nền kinh tế của thế kỷ 21 này, quyền lực được định nghĩa và đại diện bởi những người có quyền thu thập, lưu trữ, và chia sẻ dữ liệu. Ở thời điểm hiện tại, thứ quyền lực đó được tập trung hóa. Nó nằm trong tay một số ít những công ty công nghệ khổng lồ. Nếu bạn vẫn đang băn khoăn không hiểu điều đó thì có vấn đề gì, hãy nghĩ về mức độ mà những thuật toán ẩn của Facebook, vốn đặt lợi ích mô hình kinh doanh của công ty lên hàng đầu đã tác động đến chính trị như thế nào. Để thúc đẩy việc tạo ra và chia sẻ những thông tin mơ hồ nhằm gây kích động trong nhóm những người có cùng khuynh hướng, thuật toán này đã đóng vai trò lớn trong cuộc bầu cử gây xôn xao tại Mỹ năm 2016.
Ý tưởng tạo ra Blockchain đã vén màn cho những khó khăn trong việc xoay chuyển cơ cấu quyền lực tập trung đó, để có thể tìm ra cách chuyển đổi khả năng kiểm soát và quản lý thông tin thành một hệ thống phi tập trung hóa không cần ai chi phối. Nó giúp ta mường tượng được một thế giới không bị thống trị bởi Google, Facebook, hay NSA, một nơi mà chính chúng ta, những thành phần cốt lõi của xã hội toàn cầu, được quyền quyết định quản lý dữ liệu của bản thân.
