Dịu dàng là đêm là tiểu thuyết của nhà văn Mỹ F. Scott Fitzgerald. Đây là cuốn tiểu thuyết thứ tư và là cuốn cuối cùng trọn vẹn của ông, xuất bản lần đầu vào năm 1934. Tiêu đề rút từ bài thơ Ngợi ca chim sơn ca của John Keats. Năm 1932, vợ Fitzgerald là Zelda Sayre Fitzgerald phải nằm viện ở Baltimore, Maryland vì bệnh tâm thần phân liệt. Tác giả ở thuê vùng ngoại ô Towson để viết cuốn tiểu thuyết này, là cuốn tiểu thuyết đầu tiên trong suốt chín năm ròng và là cuốn cuối cùng ông hoàn thành. Trong thời gian viết, đã vài lần ông hết nhẵn tiền, phải vay mượn của chủ bút, đại lý, và viết nhiều truyện ngắn cho các tờ báo có tiếng. Những năm đầu1930, khi đeo đuổi và viết tác phẩm này, chắc chắn là những năm đen tối nhất trong đời ông, vì thế tiểu thuyết có nhiều yếu tố ảm đạm.
Dịu dàng là đêm là chuyện tình bi thảm của nữ diễn viên trẻ Rosemary Hoyt và cặp vợ chồng Mỹ hợp thời Dick và Nicole Diver. Là một chuyên gia tâm thần trẻ, ưu tú trong thời mình, Dick vừa là chồng vừa là bác sĩ cho Nicole, người vợ giàu có luôn hối thúc chàng khuôn theo nếp sống không phải của mình, sự tương phản của họ ngày càng sâu sắc, dẫn đến kết cục đau đớn cho Dick. Cuốn tiểu thuyết như một nghiên cứu thâm thúy về quan điểm lãng mạn của nhân vật - vừa trữ tình, vừa bao quát và liên tưởng dai dẳng, buồn thăm thẳm.***
Nhận định
Một tác phẩm xuất sắc lạ thường(Hemingway)
Có thể nói rằng, Dịu dàng là đêm là cuốn sách ưa thích của tôi, thậm chí tôi thấy nó còn hay hơn Bên này thiên đường của cùng tác giả(Jonh O'Hara)
***
Francis Scott Key Fitzgerald là một nhà văn Mỹ, nổi tiếng với các tác phẩm về "thời đại nhạc Jazz". Sinh ra trong một gia đình theo đạo Cơ đốc Ireland. Năm 1913 Fitzgerald vào Đại học Princeton nhưng sắp tốt nghiệp thì bỏ học vào lính. Thời gian phục vụ trong quân đội Fitzgerald bắt đầu viết cuốn tiểu thuyết đầu tiên This Side of Paradise (Phía bên kia địa đàng, 1920).
Sau khi xuất bản cuốn tiểu thuyết này Fitzgerald cưới vợ và bắt đầu nổi tiếng. Cũng trong thời gian này ông in tập truyện ngắn đầu tay Flappers and Philosophers (Những cô nàng và những triết gia, 1920). Tiểu thuyết thứ hai The Beautiful and Damned (Đẹp và đáng nguyền rủa, 1922) kể về cuộc hôn nhân khổ sở của hai con người tài năng và quyến rũ. Năm 1923 ông viết và dựng vở kịch Vegatable (Rau cỏ, 1923) bị thua lỗ nhưng sau đó viết tiểu thuyết The Great Gatsby (Gatsby vĩ đại, 1925) được giới phê bình đánh giá là kiệt tác, là một trong những tiểu thuyết hay nhất nước Mỹ.
