Nẻo Vào Thiền Học

Thắp sáng hiện hữu

Tôi vào thiền viện hồi mười sáu tuổi. Sau một tuần lễ làm quen với nếp sống trong tu viện, tôi đến gặp vị Thượng tọa có trách nhiệm về tôi và cầu người chỉ dạy đạo Thiền. Thầy trao cho tôi một cuốn sách chữ nho và bảo tôi học thuộc lòng. Tôi cám ơn thầy, nhận tập sách và trở về phòng. Cuốn sách gồm có ba phần như sau:

- Phần 1:- Tỳ Ni Nhật Dụng Thiết Yếu.

- Phần 2:- Sa Di Luật Nghi Yếu Lược.

- Phần 3:- Quy Sơn Ðại Viện Thiền Sư Cảnh Sách.

Suốt cuốn sách tôi không tìm thấy một chương nhỏ nói về triết lý thiền.

Ba phần của cuốn sách đều nói về vấn đề thực hành. Phần thứ nhất dạy cách nhiếp tâm giữ ý; phần thứ hai dạy về luật nghi và cách sinh hoạt trong tu viện; phần thứ ba là một bài văn sách tấn, khuyến khích sự siêng năng tu học và tu hành.

Không phải chỉ những người trong lứa tuổi của tôi mới phải bắt đầu bằng cuốn sách ấy. Những người lớn tuổi hơn, dù là ba hay bốn mươi tuổi, đều phải bắt đầu bằng cuốn sách ấy.

Trước khi vào tu viện, tôi đã được làm quen với cái học mới của Tây phương đưa qua. Tôi có cảm tưởng là cái học trong tu viện quá lỗi thời. Trước hết là chuyện phải học thuộc lòng cả một cuốn sách. Thứ hai là chuyện bắt người ta thực hành mà không cho người ta biết qua lý thuyết. Tôi than phiền điều đó với một người bạn đồng tu. Bạn tôi đã ở tu viện trước tôi tới hai năm. Anh ấy nói: "Phương pháp của tu viện là vậy. Nếu muốn học thiền, phải theo phương pháp ấy".

Phần đầu của cuốn sách "Tỳ Ni Nhật Dụng Thiết Yếu" gồm có những công thức tư tưởng dùng để đưa người hành giả vào chánh niệm (một trong tám nguyên tắc của Bát chánh đạo). Mỗi hành vi thường nhật cần được một tư tưởng chánh niệm đi kèm theo. Ví dụ khi tôi múc nước rửa tay, tôi phải làm phát khởi tư tưởng này trong trí:

- Khi lấy nước rửa tay, tôi nguyện cho tất cả mọi người đều có được những bàn tay trong sạch có thể cầm giữ lấy giáo pháp của Phật.

Dĩ thủy quán chưởng,

Ðương nguyện chúng sanh.

Ðắc thanh tịnh thủ,

Thọ trì Phật pháp.

Và khi tôi ngồi ngay ngắn ở thiền sàn chẳng hạn, tôi phải làm phát khởi tư tưởng này:

- Khi tôi ngồi ngay ngắn trang nghiêm, tôi nguyện cho tất cả mọi người được ngồi trên tòa giác ngộ, trong tâm không vướng một chút nào vọng tưởng.

Chánh thân đoan tọa,

Ðương nguyện chúng sanh.

Tọa bồ đề tòa,

Tâm vô sở trước.

Dù cho lúc vào nhà vệ sinh, tôi cũng phát khởi trong ý tôi tư tưởng sau đây:

- Khi đi đại tiểu tiện, tôi nguyện cho tất cả chúng sanh tống khứ ra khỏi bản thân mình tất cả những tham sân si và mọi lỗi lầm khác.

Ðại tiểu tiện thời,

Ðương nguyện chúng sanh.

Khí tham, sân, si,

Quyên trừ tội pháp.

"Tỳ Ni Nhật Dụng Thiết Yếu" gồm toàn những công thức tư tưởng như thế, mỗi tư tưởng đi theo với một hành động. Cố nhiên số tư tưởng trình bày trong sách có hạn, cho nêm một người hành giả thông minh cần tạo ra những tư tưởng khác nữa để áp dụng trong mọi trường hợp. Những tư tưởng đề nghị trong "Tỳ Ni Nhật Dụng Thiết Yếu" chỉ là những kiểu mẫu; người hành giả có thể dựa theo đó để tạo ra những tư tưởng khác thích hợp với mình, và có thể sửa đổi hoặc thay thế những tư tưởng ấy cho thích hợp với mình hơn. Ví dụ tôi đang cầm ống điện thoại lên, tôi muốn có một tư tưởng giúp tôi an trú trong chánh niệm. Tư tưởng này không thể tìm trong cuốn "Tỳ Ni Nhật dụng Thiết Yếu", vốn được viết ra từ hồi loài người chưa phát minh điện thoại. Vậy tôi có thể làm phát sinh một tư tưởng như sau:

- Khi cầm ống điện thoại lên, tôi nguyện cho tất cả chúng sanh dẹp tan mọi hiềm nghi, thành kiến để có thể thông cảm với nhau một cách mau chóng.

Dưới đây là những tác phẩm đã xuất bản của tác giả "Thích Nhất Hạnh":

1. Bốn Mươi Ba Công Án Của Trần Thái Tông
2. Am Mây Ngủ
3. An Lạc Từng Bước Chân
4. An Trú Trong Hiện Tại
5. Bàn Tay Cũng Là Hoa
6. Bồ Tát Tại Gia Bồ Tát Xuất Gia
7. Bước Tới Thảnh Thơi
8. Bụt Là Hình Hài - Bụt Là Tâm Thức
9. Chỉ Nam Thiền Tập Dành Cho Người Trẻ
10. Cho Đất Nước Đi Lên
11. Cho Đất Nước Mở Ra
12. Con Đã Có Đường Đi
13. Con Đường Chuyển Hóa
14. Con Sư Tử Vàng Của Thầy Pháp Tạng
15. Cửa Tùng Đôi Cánh Gài
16. Đạo Bụt Nguyên Chất
17. Đạo Phật Áp Dụng Vào Đời Sống Hàng Ngày
18. Đạo Phật Của Tuổi Trẻ
19. Đạo Phật Đi Vào Cuộc Đời
20. Đạo Phật Hiện Đại Hóa
21. Đạo Phật Ngày Nay
22. Đạo Phật Qua Nhận Thức Mới
23. Để Có Một Tương Lai
24. Để Hiểu Đạo Phật
25. Đường Xưa Mây Trắng
26. Duy Biểu Học
27. Giận
28. Giới Tiếp Hiện Chú Giải
29. Hạnh Phúc Mộng Và Thực
30. Hiệu Lực Cầu Nguyện
31. Hoa Sen Trong Biển Lửa
32. Hơi Thở Nuôi Dưỡng Và Trị Liệu
33. Hướng Đi Của Đạo Bụt Cho Hòa Bình Và Môi Sinh
34. Hương Vị Của Đất - Văn Lang Dị Sử
35. Im Lặng Sấm Sét - Kinh Người Bắt Rắn
36. Không Diệt Không Sinh Đừng Sợ Hãi
37. Kinh Kim Cang - Gươm Báu Cắt Đứt Phiền Não
38. Kinh Người Áo Trắng
39. Kinh Pháp Ấn
40. Kinh Quán Niệm Hơi Thở
41. Nẻo Vào Thiền Học
42. Nẻo Về Của Ý
43. Nghi Thức Tụng Niệm Đại Toàn
44. Người Vô Sự
45. Nhật Tụng Thiền Môn
46. Nói Với Tuổi 20
47. Phép Lạ Của Sự Tỉnh Thức
48. Quan Âm Hương Tích
49. Quan Âm Thị Kính
50. Quyền Lực Đích Thực
51. Sám Pháp Địa Xúc
52. Sen Búp Từng Cành Hé
53. Sen Nở Trời Phương Ngoại
54. Sống Chung An Lạc
55. Thiền - Chất Liệu Nuôi Dưỡng Trị Liệu Và Chuyển Hóa
56. Thiền Hành Yếu Chỉ
57. Thiền Sư Tăng Hội
58. Thiền Tập Cho Người Bận Rộn
59. Thiết Lập Tịnh Độ
60. Thơ Từng Ôm Và Mặt Trời Từng Hạt
61. Thương Yêu Theo Phương Pháp Bụt Dạy
62. Tiếp Xúc Với Sự Sống
63. Tình Người
64. Tố Thiều Lan
65. Trái Tim Của Bụt
66. Trái Tim Của Hiểu Biết
67. Trái Tim Của Trúc Lâm Đại Sĩ
68. Trái Tim Mặt Trời
69. Truyện Kiều Văn Xuôi Dành Cho Người Trẻ
70. Từng Bước Nở Hoa Sen
71. Tùng Bưởi Hồng
72. Tuổi Trẻ, Tình Yêu, Lý Tưởng
73. Tương Lai Thiền Học Việt Nam
74. Tương Lai Văn Hóa Việt Nam
75. Tý
76. Ước Hẹn Với Sự Sống
77. Vương Quốc Của Những Người Khùng
78. Bông Hồng Cài Áo
79. Thả Một Bè Lau
80. Những Con Đường Đưa Về Núi Thứu
81. Thiền Sư Khương Tăng Hội
82. Tâm Tình Với Đất Mẹ