James Clavell là nhà văn Mỹ chuyên viết về Trung Quốc và Nhật Bản. Các tác phẩm của ông như Taipan,Vua Chuột (King Rat), Ngôi nhà cao quí (Noble House)...đã dựng nên cả một giai đoạn lịch sử quan trọng và đầy biến động của những đất nước này.
Tiểu thuyết SHOGUN được tái bản gần 30 lần bằng tiếng Anh, với số lượng kỷ lục, được dịch ra nhiều thứ tiếng và được dựng thành phim (Năm 1980, với diễn viên chính là tài tử lừng danh Richard Chamberlain).
Nhiều nhà phê bình văn học trên thế giới cho SHOGUN là một bộ tiểu thuyết quan trọng như CUỐN THEO CHIỀU GIÓ.
SHOGUN (TƯỚNG QUÂN) về danh nghĩa là người có chức vụ thứ hai trong triều đình, sau Nhật hoàng, nhưng trên thực tế là người giữ toàn bộ quyền hành, tổng chỉ huy các lực lượng quân sự, nắm tất cả các nguồn kinh tế, tài chính đất nước.
Tiểu thuyết SHOGUN là một bức tranh toàn cảnh, sinh động và hấp dẫn, về nước Nhật Bản phong kiến: đất nước, con người, tập quán, phong tục, cách suy nghĩ, hành động... Đặc biệt, tất cả đều được nhìn bằng con mắt sắc sảo, lạ lẫm của một người Anh, qua đó làm nổi lên sự khác biệt giữa phương Tây và phương Đông không chỉ đối với các sự vật và sinh hoạt đời thường, mà cả những khái niệm triết học cơ bản, như về thời gian, sự sống, cái chết...
SHOGUN là một cuốn lịch sử Nhật Bản nói riêng và phương Đông nói chung.***
Shogun là một trong những cuốn sách hiếm hoi mà tôi đọc nhiều lần. Chỉ vì say mê. Không phải bởi cốt truyện và tình tiết, dù nó đủ là yếu tố để một cuốn tiểu thuyết được ưa thích. Cũng không phải văn phong, dù đó là yếu tố tôi rất xem trọng. Mà vì tôi cảm thấy như mình hiểu được xã hội, văn hóa, truyền thống & con người Nhật Bản (thời điểm đó) chỉ qua một tác phẩm.
Tác giả kể lại câu chuyện một thủy thủ Châu Âu trên đất Nhật, trở thành một phần giữa những cuộc chiến và những phong tục mà nhân vật chưa từng biết đến. Hơn 1500 trang sách với những mô tả sinh động và tình tiết cuốn hút. Những tình cảm giữa các nhân vật với nhau cũng tạo nên mắt xích thú vị.
Nếu bạn chưa có thời gian, hãy tạm gác bộ truyện này lại; vì nó dày và đôi lúc khiến ta đọc không dừng được. Nếu bạn có đủ thời gian và muốn hiểu thêm về Nhật Bản, hãy tìm đọc ngay.***
~ Tướng Toda Hiromatsu nhận bức thư riêng Mariko đưa. Ông mở dấu của Toranaga. Bức thư nói ngắn gọn tình hình xảy ra ở Yokose, xác nhận quyết tâm đầu hàng của Toranaga, ra lệnh cho Hiromatsu giữ vững biên giới và những hẻm núi dẫn tới Kuanto chống lại bất cứ một kẻ xâm lăng nào cho đến khi ông tới (nhưng tiếp đãi bất cứ sứ giả nào từ Ishido hoặc từ phương Đông)và cho chỉ thị về kẻ bội giáo Cơ đốc và về Anjin-san. Người lính già mệt mỏi đọc bức thư lần thứ hai.
"Bây giờ hãy nói cho ta biết tất cả những gì con thấy ở Yokose, hoặc nghe thấy có liên quan tới Lãnh chúa Toranaga."
Mariko tuân lệnh.
"Bây giờ hãy cho ta biết con nghĩ thế nào về những chuyện đã xảy ra?"
Nàng lại tuân lệnh.
"Chuyện gì đã xảy ra tại chanoyu giữa con và con trai ta?"
Nàng kể lại mọi chuyện chính xác như nó đã xảy ra.
"Con trai ta nói Chủ của chúng ta sẽ thua? Trước cuộc gặp thứ hai với Chúa Zataki?"
"Vâng, thưa Đại nhân."
"Con có chắc không?"
"Dạ, có chứ, thưa Đại nhân."
Yên lặng hồi lâu trong căn phòng cao tít của tòa lâu đài chế ngự cả thành phố. Hiromatsu đứng lên đi lại chỗ cửa đặt cung tên trong bức tường dày, lưng và những khớp xương của ông đau, kiếm ông buông lỏng trong tay.
"Ta không hiểu?"
"Thưa Đại nhân?"
"Cả con trai ta lẫn Chúa của chúng ta. Chúng ta có thể đập nát bất cứ kẻ thù nào Ishido đưa vào chiến trường. Còn về quyết định đầu hàng..."
Nàng mân mê chiếc quạt, ngắm nhìn trời chiều đầy sao và dễ chịu.
Hiromatsu nhìn nàng.
"Trông con rất khá, Mariko-san, trẻ hơn bao giờ hết. Bí mật của con là gì?"
"Con không có bí mật, thưa Đại nhân", nàng trả lời, cổ họng bỗng nhiên khô lại. Nàng đợi cho thế giới của nàng tan tành, nhưng giây phút ấy trôi qua, và ông già đưa đôi mắt tinh quái trở lại nhìn thành phố ở phía dưới.
"Bây giờ hãy nói cho ta biết điều gì đã xảy ra từ khi con rời Osaka. Tất cả những điều con nhìn thấy, nghe thấy hoặc dự phần vào", ông nói.
Đến lúc nàng kể xong thì đêm đã khuya lắm. Nàng kể lại mọi thứ rõ ràng, chỉ trừ mức độ thân mật của nàng với Anjin-san. Ngay cả ở đây nàng cũng không giấu là nàng thích anh, sự kính trọng của nàng đối với trí thông minh và lòng dũng cảm của anh. Hoặc lòng khâm phục của Toranaga đối với giá trị của anh.
Trong một lúc, Hiromatsu tiếp tục đi vớ vẩn, loanh quanh, sự vận động làm cho cơn đau của ông giảm đi. Tất cả đều ăn khớp với báo cáo của Yoshinaka và của Omi. Giờ đây ông đã hiểu nhiều điều trước đây không rõ và đã có đủ thông tin để làm một quyết định có tính toán. Một số điều nàng kể làm ông ghê tởm. Một số điều làm ông ghét con trai ông, nhưng như vậy cũng chẳng có gì khác cả. Những điều khác nàng nói buộc ông bực tức với anh chàng rợ, đôi khi lại kính phục anh ta.
"Con nhìn thấy anh ta lôi Chúa của chúng ta vào chỗ an toàn à?"
"Vâng. Nếu không có ông ấy thì bây giờ Lãnh chúa Toranaga đã chết rồi, thưa Đại nhân. Con hoàn toàn chắc như vậy. Ông ấy đã cứu Chúa của chúng ta ba lần: trốn thoát khỏi lâu đài Osaka, trên galleon ở bến cảng Osaka, và nhất là tại trận động đất. Con đã nhìn thấy những lưỡi kiếm Omi-san đã đào lên. Chúng cong queo như sợi bún và vô dụng."
"Con có nghĩ là Anjin-san quả thực muốn tự sát không?"
"Có. Thề có Chúa của Cơ đốc giáo, con tin điều đó. Chính Omi-san đã ngăn lại. Và, thưa Đại nhân, con hoàn toàn tin ông ấy xứng đáng làm Samurai, xứng đáng làm Hatamoto."
"Ta không hỏi ý kiến đó."
"Xin Đại nhân tha lỗi, đúng là Đại nhân không hỏi ạ. Nhưng câu hỏi ấy vẫn ở trong đầu Đại nhân."
"Con đã trở thành một người Cơ đốc có suy nghĩ và một người huấn luyện rợ rồi đó."
"Ồ không, xin Đại nhân tha lỗi cho, tất nhiên con không phải như vậy", nàng nói bằng một giọng dễ thương nhất.
"Con chỉ trả lời người trưởng tộc của con với tất cả khả năng của con. Lợi ích của Chúa chúng ta là ở hàng đầu trong óc con. Lợi ích của Đại nhân chỉ đứng sau có mỗi Người thôi."
"Thế à?"
"Xin tha lỗi cho con, điều đó không cần phải hỏi. Thưa Đại nhân, hãy ra lệnh cho con, con sẽ làm theo lệnh của Người."
"Tại sao lại tự hào như vậy, Mariko-san?" Ông hỏi ướm." Mà lại đúng như vậy? Hả?"
"Xin đại nhân tha lỗi cho. Con thô lỗ. Con không xứng đáng."
"Ta biết. Không một phụ nữ nào." Hiromatsu cười.
"Nhưng mặc dù vậy, có những lúc chúng tôi cần sự khôn ngoan lạnh lùng, tàn ác, độc địa, quỷ quyệt, thực tế của người đàn bà. Họ khôn khéo hơn chúng tôi nhiều, neh?"
"Ồ không, thưa Đại nhân", nàng nói và tự hỏi không hiểu cái gì thực sự đang ở trong đầu ông.
"Như vậy là vì chúng tôi đơn độc. Nếu điều đó được nhắc lại một cách công khai họ sẽ nói là ông lão Quả Đấm Sắt quá tuổi rồi, và đã đến giờ để ông ấy buông kiếm xuống, cạo đầu và bắt đầu cầu nguyện đức Phật cho linh hồn những người ông ấy đã đưa sang thế giới Hư Vô. Và họ nói đúng thôi."
"Không, thưa Đại nhân. Như Chúa, con của Đại nhân đã nói. Cho đến khi nào số phận của Chủ chúng ta được định đoạt, Đại nhân không thể lui được. Cả Đại nhân cũng như Chúa chồng của con. Cả con nữa."
"Phải. Dù vậy, ta cũng rất lấy làm hài lòng được đặt kiếm xuống, tìm hòa bình của Đức Phật cho ta và cho những người ta đã giết."
Ông nhìn vào trong đêm một lúc, cảm thấy tuổi tác của mình, rồi nhìn nàng. Trông nàng rất ưa nhìn, hơn tất cả những người đàn bà ông đã từng biết.
"Thưa Đại nhân?"
